Ordboken omfatter moderat bokmål og riksmål, og har i liten grad med radikale bokmålsformer.
Ettersom ordboken henvender seg til både norske og polske brukere, gir den flere opplysninger om uttale, bøyning, konstruksjonsmuligheter og valg av målspråksekvivalenter enn man ville finne i en ordbok beregnet bare på én av disse gruppene.
Tegn man støter på i ordboken
* | markerer flyktig e (polsk: e ruchome), som opptrer i nominativ og akkusativ (med et viktig unntak) av en del hankjønnsord, men blir borte i øvrige kasus, f.eks. sen*, genitiv entall snu (= drøm, søvn) eller pies*, genitiv entall psa, samt i genitiv flertall av hunkjønns- og intetkjønnsord, f.eks. Polek (av Polka*, (kvinnelig) polakk), pigułek (av pigułka*, pille), eller parówek (av parówka*, wienerpølse), wędzideł (av wędzidło*, bissel). |
⊢ inf | (advare) = angir at det her skal stå en polsk infinitiv: sky ... hun skyr ingen anstrengelser for å ... nie szczędzi wysiłków, żeby ⊢ inf |
⊥ | brukes som prefiksskiller ved angivelse av aspektpar der det imperfektive parverbet er uprefigert og kan perfektiveres med forskjellige prefikser med tilnærmet lik betydning: falme verb 1 INTRANSITIV(T) (miste fargen) wy⊥z/blaknąć, s/pełznąć, s⊥wy/płowieć; (visne) z/więdnąć |
△ | Markerer skrivemåter som faller utenfor offisiell rettskrivning |
⇓ | brukes ved foranstilte innholdsoversikter i enkelte lengre artikler. seg [sei] refl pron (⇓A: generelt; B: alfabetisert på preposisjon) |
≻ | angir at opplysningen som følger, gjelder alt foregående, men ikke det som står foran et eventuelt semikolon: anger subst. m. -en żal ⧼-u⧽, skrucha ≻⟨over z powodu GENITIV⟩ |
≻ | angir at opplysningen som følger, gjelder alt foregående, også det som står foran semikolon |
⌊...⌋ | komparativparentes, omgir opplysning om polsk komparativ: lekki ⌊lżejszy⌋ |
⌈...⌉ | femininparentes, omgir feminine avledninger av maskuline yrkes- og nasjonalitetsbetegnelser: afghaner ... Afgańczyk ⌈-anka*⌉ |
⧼ ⧽ | bøyningsparentes, omgir informasjon om bøyning av polske substantiver katt ... kot ⧼DATIV -u⧽ |
{ } | alternativparentes, omgir ord som kan erstatte det eller de foregående: én ad {av, om} gangen |
⟨ ⟩ | valensparentes, omgir valens- og kollokasjonsopplysninger: rik adjektiv bogaty ⟨på noe: w AKKUSATIV⟩ |
⌇ | erstatter noen ganger komma som skille mellom to (tilnærmet) synonyme eksempler eller betydningsekvivalenter, f.eks.: bønn subst [...] det var ingen bønn ⌇ det var ikke bønn for det trzeba było to zrobić |
/ | skiller mellom norske bøyninger |
/ og // | brukes for å angi aspektpar, slik: na/pisać (= napisać pf, pisać ipf), zab-rać/ierać (= zabrać pf, zabierać ipf), wziąć//brać (= wziąć pf, brać ipf), wy⊥z/blaknąć (=wyblaknąć pf, zblaknąć pf, blaknąć ipf) |
◡ | At to polske ord skal behandles som en enhet når det gjelder trykkets plassering, angis slik: dobra◡noc, mieszkam na◡wsi. reise på landet po/jechać na◡wieś |
/.../ | (adverbparentes) omgir opplysning om polsk adverb på -o: ciemny /-o/ |
+ | betyr 'også' (se bl.a. rikholdig, usannsynlig, abonnere) |
∝ | Substantiver som er så uregelmessige at det vil kreve urimelig mye plass å opplyse om avvikende kasusformer i en bøyningsparentes, merkes med det etterstilte symbolet ∝, som henviser brukeren til en liste over disse substantivene, se nedenfor |
‖ | brukes mellom bestemte og ubestemte bevegelsesverb: jechać‖jeździć |
≈ | angir falske venner, dvs. ord som er like (eller nesten like) på polsk og norsk, men som har ulik betydning. divan kanapa, tapczan (≈ po. dywan: ‘teppe’) |
→ | står foran henvisninger |
↱ | brukes i verb-artikler der hvor verbalsubstantivet er behandlet i en egen artikkel. besvare [besva´re] verb -te , -else ↱ |
≠ | ikke lik, angir antonymer. slak adj -t (≠ bratt) łagodny, połogi; (≠ krapp) łagodny |
≢ | betyr at det ikke finnes noen polsk ekvivalent for ordet (evt. ordet i en spesiell betydning) |
Forkortelser – både norske og polske
Grammatikk
a | adjektiv — przymiotnik |
adj | adjektivisk — przymiotnikowy |
adv | adverb — przysł ówek |
akk | akkusativ — biernik |
art | artikkel — rodzajnik |
attr | attributiv(t) — przydawkowy |
aug | augmentativ — zgrubienie |
best | bestemt — określony |
bf | bestemt form — forma określona |
dat | dativ — celownik |
def | bestemt form — forma określona |
demon | demonstrativ(t) — wskazujący |
dim | diminutiv — zdrobnienie |
f | femininum — rodzaj żeński |
gen | genitiv — dopeł niacz |
imper | imperativ — tryb rozkazujący |
indef | ubestemt form — forma nieokreślona |
inf | infinitiv — bezokolicznik |
instr | instrumentalis — narzędnik |
interj | interjeksjon — wykrzyknik |
interr | interrogativ(t), spørrende — pytający |
intr | intransitiv(t) — nieprzechodni |
ipf | imperfektiv(t) — niedokonany |
(i)pf | biaspektuelt — dwuaspektowy |
iter | iterativ(t) — wielokrotny |
koll | kollektiv(t) — zbiorowy |
komp | komparativ — stopień wyższy |
konj | konjunksjon — spójnik |
lok | lokativ — miejscownik |
m | maskulinum — rodzaj męski |
m/f | (om polske ekvivalenter) maskulinum el. femininum — (o polskich odpowiednikach) rodzaj męski albo żeński |
ma | levende maskulinum — rodzaj męskożywotny |
m(a) | levende eller tinglig maskulinum — rodzaj męskożywotny lub męskorzeczowy |
m(p) | personlig eller tinglig-personlig maskulinum — rodzaj męskożywotny lub męskoosobowo- -rzeczowy |
mp– | tinglig-personlig maskulinum — rodzaj męskoosobowo-rzeczowy |
n | nøytrum — rodzaj nijaki |
ndm | ubøyelig — nieodmienny |
nn | noen (i døde eks.) — ‘noen’ (w martwych przykł adach) |
n(n) | noe(n) (i døde eks.) — ‘noe(n)’ (w mart-wych przykł adach) |
nom | nominativ — mianownik |
num | tallord — liczebnik |
obj | objekt — dopeł nienie bliższe |
obl | oblikv form — forma zależna |
pass | passiv — bierny |
perf | perfektum — czas przeszł o-teraźniejszy |
pers | personlig — osobowy |
pf | perfektiv(t) — dokonany |
pl | pluralis — liczba mnoga |
plt | plurale tantum — plurale tantum |
plpf | pluskvamperfektum — czas zaprzeszł y |
poss | possessiv(t) — dzierżawczy |
postp | etterstilt — nie występujący przed rzeczow-nikiem |
pp | perfektum partisipp — imiesł ów czasu prze-szł ego |
pred | predikativ(t) — orzecznikowy |
prep | preposisjon — przyimek |
prep.uttr | preposisjonsuttrykk — wyrażenie przyim-kowe |
pres | presens — czas teraźniejszy |
pret | preteritum — czas przeszł y prosty |
pron | pronomen — zaimek |
pt | partisipp — imiesł ów |
refl | refleksiv(t) — zwrotny |
rel | relativ(t) — względny |
s | substantiv — rzeczownik |
sg | singularis — liczba pojedyncza |
subj | subjekt — podmiot |
subst | substantivisk — rzeczownikowy |
superl | superlativ — stopień najwyższy |
tr | transitiv(t) — przechodni |
ubest | ubestemt — nieokreślony |
ubf | ubestemt form — forma nieokreślona |
ubøy | ubøyelig — nieodmienny |
upers | upersonlig — bezosobowy |
v | verb — czasownik |
vbs | verbalsubstantiv — rzeczownik odsł owny |
vr | refleksivt verb — czasownik zwrotny |
Andre forkortelser
a. | eller — albo |
abstr. | abstrakt — abstrakcyjny, oderwany |
adm. | administrativt — administracyjny |
agr. | agronomi — agronomia |
alm. | i allmennspråket — w języku ogólnym |
anat. | anatomi — anatomia |
Apg | Apostelgjerningene — Dzieje Apostolskie |
archaiz. | arkaisme — archaizm |
arkais. | arkaisme — archaizm |
arkeol. | arkeologi — archeologia |
arkit. | arkitektur — architektura |
astr. | astronomi — astronomia |
auto. | bil(teknikk) — samochód |
bergv. | bergverksdrift — górnictwo |
bet. | betydning(er) — znaczenie |
bib. | bibelsk — wyrażenie biblijne |
biol. | biologi — biologia |
bokf. | bokføring — księgowość |
bot. | botanikk — botanika |
bygn. | bygningsteknikk — budownictwo |
da. | dansk — duński |
dipl. | diplomati — diplomacja |
dosł. | egentlig — dosł ownie |
ds. | for — do spraw |
dvs. | det vil si — to znaczy |
e. | etter — wedł ug |
edb | edb — informatyka |
Ef | Efeserbrevet — List do Efezjan |
eg. | egentlig — dosł ownie,wewł aściwymznaczeniu |
el. | eller — albo, lub |
elek. | elektroteknikk — elektrotechnika |
eng. | engelsk — angielski |
ent. | entomologi — entomologia |
fach. | fagspråk — język fachowy |
fag. | fagspråk — język fachowy |
farm. | farmakologi — farmakologia |
f.eks. | for eksempel — na przykł ad |
fig. | figurlig, overført — przenośny |
Fil | Filipperbrevet — List do Filipian |
film. | filmuttrykk — film |
filos. | filosofi — filozofia |
fin. | finans — finanse |
fisk. | fiske(ri) — ryboł ówstwo |
flyvn. | flyvning — lotnictwo |
fon. | fonetikk — fonetyka |
forb. | forbindelse — związek |
forh. | forhold — stosunek, relacja |
fork. | forkortelse — skrót |
forsterk. | forsterkende — wzmacniający |
fotb. | fotball — pił ka nożna |
fotogr. | fotografi — fotografia |
fr. | fransk — francuski |
fys. | fysikk — fizyka |
fysiol. | fysiologi — fizjologia |
Gal | Galaterbrevet — List do Galatów |
geogr. | geografi — geografia |
geol. | geologi — geologia |
geom. | geometri — geometria |
gł. | gł ównie — overveiende |
gram. | grammatikk — gramatyka |
gym. | gymnastikk — gimnastyka |
hist. | historie — historia |
høfl. | høflig tiltale — zwracając się do osób, z który-mi się nie jest na ty |
høyt. | høytidelig — podniosł y |
icht. | ichtyologi — ichtiologia |
i in. | og andre — i inne |
iron. | ironisk — ironiczny |
itd. | og så videre — i tak dalej |
itp. | og lignende — i tym podobne |
jaktu. | jaktuttrykk — ł owiectwo |
jernb. | jernbanevesen — kolejnictwo |
Joh | Johannesevangeliet — ew. wg św. Jana |
journ. | journalistikk — dziennikarstwo |
jur. | jus — prawo |
kat. | katolsk — katolicki |
kjem. | kjemi — chemia |
Kong | Kongebok — Księga Królewska |
konkr. | konkret — konkretny |
Kor | Korinterbrevet — List do Koryntian |
kortsp. | kortspill — gra w karty |
kosm. | kosmetikk — kosmetyka |
kulin. | kulinarisk — kucharstwo |
kunsthist. | kunsthistorie — historia sztuki |
landbr. | landbruk — rolnictwo |
lat. | latin — ł acina |
lekc. | nedlatende — lekceważący |
lingv. | språkvitenskap — językoznawstwo |
litt.vit. | litteraturvitenskap — literaturoznawstwo |
log. | logikk — logika |
Luk | Lukasevangeliet — ew. wg św. Ł ukasza |
luth. | luthersk — luterański |
mar. | maritimt uttrykk — wyrażenie morskie |
Mark | Markusevangeliet — ew. wg św. Marka |
mat. | matematikk — matematyka |
Matt | Matteusevangeliet — ew. wg św. Mateusza |
med. | medisin — medycyna |
mek. | mekanikk — mechanika |
merk. | merkantilt uttrykk — wyrażenie handlowe |
meteor. | meteorologi — meteorologia |
mht. | med hensyn til — jeśli chodzi o |
mil. | militærvesen — wojskowość |
min. | mineralogi — mineralogia |
Mos | Mosebok — KsięgaMojżeszowa |
mots. | motsatt — antonim |
mus. | musikk — muzyka |
myt. | mytologi — mitologia |
neds. | nedsettende — lekceważący, pejoratywny |
no. | norsk — norweski |
oa. | og andre — i inne |
obelż. | fornærmelig — obelżywy |
odont. | odontologi — stomatologia |
Ordsp | Salomos Ordspråk — Księga Przysł ów |
orn. | ornitologi — ornitologia |
osv.. | også videre — i tak dalej |
parl. | parlament — parlament |
pej. | pejorativt — pejoratywny |
Pred | Predikeren — Kohelet |
po. | polsk — polski |
podn. | høytidelig — podniosł y |
poet. | poetisk — poetycki |
pogard. | foraktelig — pogardliwy |
polit. | politisk — polityczny |
pga. | på grunn av — z powodu |
prot. | protestantisk — protestancki |
przen. | figurlig, overført — przenośny |
przysł. | ordspråk — przysł owie |
psyk. | psykologi — psychologia |
reg. | regionalt uttrykk — wyrażenie regionalne |
rel. | religion — religia |
rub. | grovt — rubaszny |
rzad. | sjelden(t) — rzadko używany |
Sal | Salmene — Księga Psalmów |
sj. | sjelden(t) — rzadko używany |
skogbr. | skogbruk — leśnictwo |
sms. | sammensetning(er) — zł ożenie |
sosiol. | sosiologi — socjologia |
sport. | sportsuttrykk — sport |
spøk. | spøkefullt — żartobliwy |
sterk. | sterkere — dosadniej |
sv. | svensk — szwedzki |
svak. | svakere — ł agodniej, mniej dosadnie |
teat. | teater — teatr |
tekn. | teknikk — technika |
tele. | teleteknikk — telekomunikacja |
teol. | teologi — teologia |
Tim | Brevet til Timoteus — List do Timoteusza |
Tit | Brevet til Titus — List do Tytusa |
ty. | tysk — niemiecki |
typogr. | typografi — typografia |
tzn. | det vil si — to znaczy |
utt. | uttale — wymowa |
uttr. | uttrykk — wyrażenie |
vet. | veterinærmedisin — weterynaria |
wg | ifølge — wedł ug |
zool. | zoologi — zoologia |
złoż. | sammensetning — zł ożenie |
zn. | betydning — znaczenie |
zw. | som regel — zwykle |
zwł. | især — zwł aszcza |
żart. | spøkefullt — żartobliwie |
økon. | økonomi — ekonomia |
Polske uregelmessige substantiver
anioł | ⧼VOKATIV aniele, NOMINATIV pl aniołowie mp a. anioły ma a. anieli mp FORELDET⧽ |
bóg | ⧼boga, DATIV bogu a. bogowi, VOKATIV boże, NOMINATIV pl bogowie⧽ |
brat | ⧼DATIV bratu, NOMINATIV pl bracia, GENITIV pl braci, INSTRUMENTALIS pl braćmi⧽ |
chłopiec | ⧼chłopca, DATIV chłopcu, VOKATIV chłopcze, NOMINATIV pl chłopcy⧽ |
człowiek | ⧼VOKATIV człowieku a. człowiecze L, NOMINATIV pl ludzie, GENITIV pl ludzi, INSTRUMENTALIS pl ludźmi⧽ |
dom | ⧼domu, LOKATIV domu, VOKATIV domu⧽ |
dzień | ⧼dnia, DATIV dniowi, LOKATIV dniu, NOMINATIV pl dni a. dnie (ikke etter tallord), GENITIV pl dni⧽ |
dzieci | pl: → dziecko |
dziecko | ⧼NOMINATIV pl dzieci, GENITIV pl dzieci, INSTRUMENTALIS pl dziećmi⧽ |
hrabia | m ⧼hrabiego, DATIV hrabiemu, AKKUSATIV hrabiego, INSTRUMENTALIS hrabią, LOKATIV hrabi, VOKATIV hrabio, NOMINATIV pl hrabiowie, GENITIV pl hrabiów, DATIV pl hrabiom, INSTRUMENTALIS pl hrabiami, LOKATIV pl hrabiach⧽ |
książę | m ⧼księcia, DATIV LOKATIV księciu, NOMINATIV pl ksia˛żęta, GENITIV pl książąt, DATIV pl książętom⧽ |
ksiądz | ⧼księdza, DATIV księdzu, LOKATIV księdzu, VOKATIV księże, NOMINATIV pl księża, GENITIV pl księży, DATIV pl księżom, INSTRUMENTALIS pl księżmi, LOKATIV pl księżach⧽ |
mężczyzna | m mężczyzny, DATIV LOKATIV mężczyźnie, NOMINATIV pl mężczyźni, GENITIV pl mężczyzn! |
margrabia | m: → hrabia |
Niemcy | pl ⧼GENITIV Niemiec, LOKATIV Niemczech⧽ |
nieprzyjaciel | : → przyjaciel |
ojciec | ⧼ocja, DATIV LOKATIV ojcu, NOMINATIV pl ojcowie, GENITIV pl ojców⧽ |
oko | ⧼NOMINATIV pl oczy, GENITIV pl oczu, INSTRUMENTALIS pl oczami a. oczyma sj.⧽ |
pan | ⧼DATIV LOKATIV panu, VOKATIV panie, NOMINATIV pl panowie⧽ |
pani | ⧼AKKUSATIV panią, NOMINATIV pl panie, GENITIV pl pań⧽ |
pienia˛dz | ⧼NOMINATIV pl pienia˛dze, GENITIV pl pieniędzy, INSTRUMENTALIS pl pieniędzmi⧽ |
przyjaciel | ⧼NOMINATIV pl przyjaciele, GENITIV pl przyjaciół, DATIV pl przyjaciołom, INSTRUMENTALIS pl przyjaciółmi, LOKATIV pl przyjaciołach⧽ |
ręka | ⧼LOKATIV ręce a. ręku, NOMINATIV pl ręce, GENITIV pl rąk, INSTRUMENTALIS pl rękami a. rękoma, LOKATIV pl rękach⧽ |
rok | ⧼NOMINATIV pl lata, GENITIV pl lat, NOMINATIV pl latami (i visse forbindelser også laty: przed dwoma laty; ostatnimi laty )⧽ |
sąsiad | ⧼LOKATIV VOKATIV sąsziedzie, NOMINATIV pl sąsiedzi, GENITIV pl sąsiadów⧽ |
sędzia | m ⧼sędziego, DATIV sędziemu, AKKUSATIV sędziego, INSTRUMENTALIS sędzią, LOKATIV sędzi, VOKATIV sędzio, NOMINATIV pl sędziowie, GENITIV pl sędziów, DATIV pl sędziom, INSTRUMENTALIS pl sędziach, LOKATIV pl sędziach⧽ |
syn | ⧼LOKATIV VOKATIV synu, NOMINATIV pl synowie⧽ |
świat | ⧼świata, DATIV światu, LOKATIV świecie⧽ |
tydzień | ⧼tygodnia, DATIV tygodniowi, NOMINATIV pl tygodnie, GENITIV pl tygodni⧽ |
ucho | ⧼NOMINATIV pl uszy, GENITIV pl uszu, INSTRUMENTALIS pl uszami⧽ |
wicehrabia | m: → hrabia |